Lepsze zarządzanie prowadzi do wyższych zysków, ale w przypadku międzynarodowych producentów dóbr dotyczy to przede wszystkim ich działalności w krajach o niskim opodatkowaniu. W krajach o wysokich podatkach lepsze zarządzanie często wiąże się z niższymi zyskami. Według pewnego nowego badania, może to wynikać z transferu zysków.
Autorki badania sugerują, że dobrze prowadzone firmy produkcyjne, które przodują w nadzorowaniu i przewidywaniu produkcji, mogą podjąć w ciągu roku działania umożliwiające przeniesienie zysków „na papierze” z krajów o wysokich podatkach do takich, gdzie są one niskie. W konsekwencji wiele przedsiębiorstw wielonarodowych (MNE) sektora wytwórczego konsekwentnie zgłasza niemal zerowe zyski w krajach o wysokim opodatkowaniu, jednocześnie raportując wysokie w krajach o niskim opodatkowaniu – nawet jeśli wydajność ich fabryk w obu miejscach jest wysoka.
W dokumencie „Potencjał organizacyjny a transfer zysków” (NBER Working Paper 29225), Katarzyna A. Bilicka oraz Daniela Scur stwierdzają, że przeciętna spółka zależna MNE w kraju o stosunkowo niskiej stawce podatku dochodowego od osób prawnych, czyli 22 proc., odnotowuje zwrot z aktywów o prawie 3 punkty procentowe niższy niż porównywalna spółka zależna w kraju o stosunkowo wysokiej, 30-procentowej stawce podatku dochodowego od osób prawnych.
Zestawiając informacje z 15 lat praktyk zarządzania MNE z danymi księgowymi dla prawie 1400 przedsiębiorstw działających w 21 krajach, badaczki stwierdzają, że podmioty zależne stosujące pewne praktyki zarządcze uzyskują wyższe przychody, które jednak nie przekładają się – średnio – na wyższe deklarowane zyski w krajach o wysokim opodatkowaniu. Praktyka zarządcza, która najbardziej ściśle koreluje z niskimi zyskami w krajach o wysokim opodatkowaniu wiąże się ze zdolnością firmy do monitorowania produkcji. Chociaż jakość kadry zarządzającej może mieć znaczenie, badaczki dowodzą, że kadra nie jest w stanie przenosić zysków, nie mając do dyspozycji odpowiednich struktur funkcjonujących na skalę firmy. Zdolność do transferu zysków jest też zróżnicowana w zależności od stopnia centralizacji procesu decyzyjnego.
Przedsiębiorstwa wielonarodowe mogą stosować trzy strategie w celu obniżenia całkowitego obciążenia podatkowego w całej sieci spółek zależnych: transfer długu, ceny transferowe i lokalizacja patentów.
Jednym ze sposobów na zmniejszenie obciążeń podatkowych spółki zależnej jest wykorzystanie odpowiednich przepisów podatkowych, takich jak zachęty inwestycyjne. Dobrze prowadzone przedsiębiorstwa mogą być bardziej skuteczne w ubieganiu się o ulgi podatkowe, do których są uprawnione. Jednak oprócz tego dobrze zarządzane przedsiębiorstwa wielonarodowe mogą stosować trzy wspólne strategie w celu obniżenia całkowitego obciążenia podatkowego w całej sieci spółek zależnych. Są to: transfer długu, ceny transferowe i lokalizacja patentów.
W celu przeniesienia długu, spółka zależna w kraju o wysokim opodatkowaniu pożycza pieniądze od spółki zależnej w kraju o niskim opodatkowaniu. Jednostka o wysokich podatkach odlicza zapłacone odsetki, zmniejszając zyski, natomiast jednostka o niskich podatkach otrzymuje te płatności, które podlegają opodatkowaniu, ale według stawki niższej niż odliczenia. Ceny transferowe polegają na tym, że jednostka o wysokim opodatkowaniu kupuje dobra pośrednie od jednostki o niskim opodatkowaniu po zawyżonych cenach, zmniejszając w ten sposób zyski jednostki o wysokim opodatkowaniu i zwiększając zyski jednostki o niskim opodatkowaniu. Wreszcie, firmy mogą korzystać z pewnej elastyczności w zakresie lokowania swoich patentów w kraju o niskich podatkach. Oznacza to, że zyski generowane przez patenty są opodatkowane niskimi stawkami podatkowymi. Kiedy spółki zależne w lokalizacjach o wysokim opodatkowaniu płacą tantiemy od tych patentów swoim odpowiednikom z krajów o niskim opodatkowaniu, tantiemy te obniżają zyski w lokalizacji o wysokim opodatkowaniu i podnoszą je w lokalizacji o niskim opodatkowaniu.
Badaczki zauważają, że istnieją pewne ograniczenia w zakresie transferu zysków: firmy nie chcą, aby podmioty w krajach o wysokim opodatkowaniu wykazywały straty, bo mogłoby zaszkodzić ich postrzeganiu przez inwestorów lub spowodować wprowadzenie specjalnych klauzul w porozumieniach dotyczących zadłużenia. Ceny transferowe mogą być również ograniczane, ponieważ w sytuacji, w której towary są łatwo wyceniane na innych rynkach, organy podatkowe mogą kwestionować ustalanie cen „pod podatki”.
Artykuł pochodzi z grudniowego The NBER Digest.
